 Collse watermolen | De Collse watermolen wordt voor het eerst genoemd in 1337 als Rover van Hoescoet die verkoopt aan Otto van Cuyk. Een aantal jaren later blijkt ook de hertog van Brabant bepaalde rechten in de molen te hebben. De molen heeft in de loop van de eeuwen een reeks van eigenaren gehad. Vanaf de veertiende tot in de negentiende eeuw waren dat de heren van Mierlo. De eigenaars maalden niet zelf, maar verpachtten de molen. In 1859 verkocht de toenmalige heer van Mierlo het complex aan molenaar Smulders. Dat bleef daarna tot 1956 in bezit van zijn familie, die de molen ook bemaalde. In 1960 kocht de gemeente Eindhoven de molen, die zij aanvankelijk nog verpachtte aan de vorige eigenaar. Die gebruikte de watermolen niet meer, maar had in het gebouw van de oliemolen een elektrische hamermolen had geplaatst, waarmee hij tot 1974 bleef werken. Daarna raakten de gebouwen in verval.
In 1975 werd het complex door de gemeente gerestaureerd en aan de Stichting De Eindhovense Molens verhuurd. Vrijwillige molenaars houden er sindsdien het ambacht in ere voor toeristische en educatieve doeleinden. Zij worden daarbij gesteund de "Werkgroep Vrienden van de Collse Watermolen".
Gravure van het kasteel van Mierlo, einde 17de eeuw |  |
|
Aankoop in 1859 | Baron Jan Lodewijk van Scherpenzeel Heusch verkoopt De Collse watermolen in 1859 aan Johannes Smulders.
Johannes Smulders laat zijn ouders, Martinus Smulders met zijn vrouw Joanna Maria Lokenberg, op Coll wonen en werken.
In 1879 verhuisde Martinus naar Asten, waar hij drie maanden later zou overlijden.
Na deze verhuizing in 1879 ging zijn kleinzoon, Wouter Martinus Smulders met zijn zus Martha Maria Smulders, op Coll wonen.
In 1863-1864 bouwde de eigenaar Johannes Smulders óók een graanmolen in het gehucht Hulst van de gemeente Zesgehuchten.
Bron:
Verborgen verleden Ton Cuijpers-Smulders uit Eersel / pagina 28
Ton is de kleindochter van Wouter Martinus
Verkoopakte van de Collse Watermolen 20 mei 1859 bij
Notaris Adrianus Franciscus van Bocholt te Helmond. |  |
|
Vincent van Gogh | In een brief aan zijn schildersvriend Anthon van Rappard schrijft Van Gogh dat hij na diens vertrek aan een watermolen heeft gewerkt:
"'Sedert Uw vertrek heb ik gewerkt aan een Watermolen – die waar ik naar vroeg in dat herbergje aan 't station waar we zaten te praten met dien man van wien ik U vertelde dat hij scheen te laboreeren aan een chronisch gebrek aan kleingeld in zijn zak.– 't Is een dito geval als de twee andere watermolens die we zamen bezochten doch met twee roode daken en dat men vlak van voren ziet – met populieren er om heen. Zal in den herfst superbe zijn.".
Volgens kenners is het schilderij wat kleur en compositie betreft een bijzonder fraai schilderij.
Van Gogh is bij dit schilderij voor het eerst warme landschapstinten gaan gebruiken.
Het schilderij werd van een Amerikaanse particulier in november 2017 aangekocht door het Noord Brabants Museum in Den Bosch.
Lot 46 Sothebys çatalogus voor meer informatie over het schilderij
Edwin van Bussel is blij met deze aankoop.
Terug in Brabant
In november 1885 vertrok Vincent van Gogh naar Antwerpen en vervolgens naar Parijs.
In mei 1884 heeft Vincent van Gogh de watermolen geschilderd.
Watermolen te Coll JH 488; F 48a] 57.5 x 78.0 cm. Olieverf op doek. |  |
|
|
Omstreeks 1905 |  | | Omstreeks 1905 werd de Collse watermolen gefotografeerd door Jan Bijnen uit Waalre. |
|
Omstreeks 1930 |  | | Een opname van de molen omstreeks 1930. |
|
Omstreeks 1960 |  | | Een opname van de molen omstreeks 1960. |
|
 | | Renny van de Laar schilderde de molen in 1963. Hij was toen twintig jaar oud. |
|
Wateroverlast |  | Foto's:
Martijn Coenraads: 1 en 2
Arjaan den Haan: 3
In het voorjaar van 2002 is er een periode met hevige regenval geweest wat tot wateroverlast heeft geleid.
In het gebouw van de oliemolen stond het water bijna tot kniehoogte wat in bijgaande foto is te zien. |
|
 | | Het onderwater was zo hoog dat van de schoepen van de waterraderen niet veel meer te zien was. |
|
 | Dit sfeerplaatje van wateroverlast is in 2003 opgenomen nabij de brug over de Kleine Dommel.
De fietser mag de brug nog passeren maar voor ander verkeer werd de weg afgesloten met een gele container. |
|
Piet van Bussel |  | | 30 sept 1925 - 8 aug 2006 |
|
Fer de Vries |  | | 13 okt 1938 - 1 apr 2015 |
|
Jan Huizing |  | | 18 jan 1938 - 29 sept 2016 |
|
|
